ورق آجدار یکی از محصولات فولادی است که به احتمال بسیار زیاد در زندگی روزمرهتان با آن سر و کار داشتهاید. لبههای سکوی ایستگاه مترو مثالی بارز از کاربرد ورق آجدار در زندگی روزمره هستند. ورق آجدار برای اولین بار در سال 1820 تولید شد و پسازآن در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار گرفت.
آجهای موجود روی سطح این ورقها سبب خواهد شد تا در سطوح شیبدار و سطوحی که احتمال لغزش در آنها وجود دارد ایمنی بیشتری فراهم شود.
ورق آجدار در جنسها و اشکال مختلف موجودند که بهتر است بسته به محیط جغرافیایی و نوع کاربری مورد انتظار انتخاب شود.
این ورق در بازار ایران با نام ورق شطرنجی (چکر پلیت)، ورق کفسازی، گل ورق و ورق برجسته هم شناخته میشود. در حال حاضر علاوه بر واردات این محصول از کشورهای دیگر، تعدادی از کارخانههای داخلی مانند فولاد مبارکه اصفهان نیز این ورق را تولید مینمایند.
در ادامه به بررسی و معرفی بیشتر ورق آجدار و انواع، ابعاد و وزن ورق آجدار، تفاوت ورق آجدار پرسی و فابریک و تفاوت قیمت آنها خواهیم پرداخت.
در این بخش میخواهیم به معرفی ورق آجدار و انواع آن بپردازیم. ورق آجدار یکی از مهمترین ورقهای فولادی تولیدشده به روش نورد گرم بوده که به دلیل ایجاد اصطکاک بالا معمولاً در سطوح شیبدار و یا نزدیک پرتگاهها به کار میرود. ورق آجدار اغلب از ورقهای فولادی st37 تولید میشود. همچنین میتوان این ورقها را از فولادst52-3 و st44-2 و حتی از جنس آلومینیوم، استیل ضدزنگ و یا استیل هم تولید کرد.
روی سطح ورقهای آجدار طرحهایی مانند عدسی، لوزی و بادامیشکل بهصورت برآمدگی وجود دارند. همین برآمدگیها هستند که با ایجاد اصطکاک از لغزندگی روی این سطوح جلوگیری میکنند.
برای ساخت ورقهای آجدار ابتدا شمشهای فولادی در کورههای ذوب تا دمای مشخصی گرم شده و سپس در مرحله پوستهزدایی سطح مقطع شمشها کاهش یافته و طولشان افزایش مییابد. در گام بعدی شمشها را از قفسههای نورد عبور میدهند تا به ضخامت ۱۰-۱٫۵ میلیمتر برسند. در پایان نیز ورقها را آجدار کرده و برای فروش به بازار عرضه میشوند.
همانطور که گفته شد ورقهای آجدار میتوانند در جنسها و شکلهای مختلفی تولید شوند و بر همین اساس طبقهبندی میگردند.
1. ورق آجدار آهنی
این نوع از ورق آجدار نسبت به دیگر انواع آن قیمت پایینتری داشته و از فولاد آلیاژی st37 برای تولید آن استفاده میگردد.
2. ورق آجدار استیل
این ورق از گرانترین ورقهای آجدار موجود در بازار است. ورقهای آجدار استیل مقاومت بالایی در برابر حرارت، خوردگی، محیط قلیایی و زنگزدگی داشته و طول عمر طولانی دارند.
3. ورق آجدار گالوانیزه
ورق آجدار گالوانیزه از فولاد کمکربن همراه با روکشی از روی تولیدشده و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است.
4. ورق آجدار آلومینیوم
این نوع ورق از وزن سبکتر و انعطاف بیشتری نسبت به دیگر انواع ورقهای آجدار برخوردار است. ورق آجدار آلومینیومی به دو صورت رنگی و بدون رنگ تولید و به اشکال رول و شیت در بازار عرضه میشوند.
ورقهای آجدار بر اساس نوع برجستگی کاربردهای متفاوتی دارند. برای مثال ورق آجدار گل بادامی در سطوحی مورد استفاده بوده که دارای اصطکاک کمی باشند. درواقع با استفاده از این نوع ورق آجدار از سر خوردن افراد جلوگیری میشود.
یک تفاوت ورق پرسی و فابریک در سطح پشت ورقها است. برای تولید ورق آجدار به روش فابریک یک لایه از آج به ورق اضافه میشود؛ بنابراین بدیهی است که پشت این ورق، سطحی صاف خواهد بود.
اما ورق پرسی ورق سادهای بوده که برآمدگیها و چالههایی بر روی آن با دستگاههای مخصوص حک میشود؛ بنابراین عکس طرح برآمدگیهای سطح روی ورق در پشت ورق نقش خواهد بست.
وزن یکی دیگر از تفاوتهای ورق آجدار پرسی و فابریک محسوب میشود. ورق آجدار فابریک وزن بالاتری نسبت به ورقهای آجدار پرسی داشته زیرا آج بر روی ورق بهصورت یک لایه جداگانه قرار میگیرد.
از مهمترین مزایای ورقهای آجدار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ورقهای آجدار را میتوان در موارد زیر به کار برد:
ورقهای آجدار هم بهصورت رول و هم بهصورت فابریک تولیدشده و عموماً بهصورت شیتهای مستطیلشکل به فروش میرسند. در بازار به ورق آجدار شیت و رولی، ورق چکر پلیت نیز میگویند. این محصول معمولاً با ضخامت 1.5 تا 10 میلیمتر و با ابعاد ۱*۲، ۱٫۵*۶ و ۲*۶ تولید میشود. وزن هر مترمربع از این ورقها بر اساس ضخامت و جنس و نحوه آج زنی تعیین میگردد. همچنین وزن این ورق به شکل آج آن نیز بستگی دارد. برجستگیهای ایجادشده حدود 2 درصد به وزن ورق میافزایند.
خرید ورق آجدار در بازار بهصورت رولی یا شیت صورت میگیرد. البته قیمت نهایی ورق آجدار برحسب کیلوگرم اعلام میشود. وزن هر مترمربع از رول یا شیت ورق آجدار میتواند برحسب جنس، ضخامت و روش تولید متفاوت باشد. همچنین قیمت ورق آجدار به عواملی چون میزان عرضه توسط تولیدکنندگان داخلی و بازرگانان، ضخامت، پرسی یا فابریک بودن آن نیز بستگی دارد.
اگر بخواهیم فهرستی در مورد قیمت ورق آجدار به ترتیب از گرانترین به ارزانترین بر اساس جنس آن بیان کنیم، فهرست پایین را خواهیم داشت:
و در دستهبندی دیگر بر اساس نوع آج به ترتیب زیر خواهد بود:
در مورد تفاوت قیمت ورق آجدار پرسی و فابریک نیز باید گفت که معمولاً به دلیل وزن کمتر، قیمت ورقهای آجدار پرسی از نوع فابریک مقرونبهصرفه تر است.
درنهایت با در نظر گرفتن نکات بالا، هنگام خرید ورق آجدار دقت نمایید که ظاهر آن زنگزدگی یا حالت پوستهپوسته نداشته باشد. البته نوع وارداتی آن مثل ورق آجدار روسی یا ورق آجدار چینی به جهت شرایط حمل و دپو در انبارهای روباز ممکن است اصطلاحاً کمی زرد باشد.